Je kunt bijna geen (digitale) krant of ander medium lezen zonder iets over economische gevolgen van corona te lezen. De reden is simpel; de impact van alle maatregelen zijn ongekend en onbekend. Toch lijkt onze economie volgens recente cijfers van het CBS veerkrachtig. Maar in hoeverre zijn deze cijfers een representatieve weergave van de alledaagse realiteit in winkelstraten?

Economisch herstel
Vrijwel alle onderzoeken geven groen licht voor herstel van onze economie. De bestedingen van consumenten zijn weer fors hoger, de werkeloosheid daalt, het consumentenvertrouwen stijgt, het productenvertrouwen is nog nooit zo hoog geweest en het aantal faillissementen is (de helft) lager dan dezelfde periode vorig jaar. Goed nieuws, toch? Volgens ons speelt er toch ook iets anders.

De binnenstad
Als je door de binnenstad loopt en (net zoals wij) met verschillende lokale ondernemers praat, lijkt er meer aan de hand te zijn. Winkels verdwijnen en worden niet meer opgevuld of de invulling kent een ander aanbod (zoals maaltijdbezorgers of dienstverleners). Het straatbeeld en de sfeer veranderen. Waarom heeft de binnenstad het zo zwaar ondanks alle positieve economische ontwikkelingen?

Het antwoord klinkt simpel: de meeste centrumgebieden hebben te veel commerciële vierkante meters. Dit speelt al jaren en is niet alleen door corona ontstaan. De coronamaatregelen hebben deze ontwikkeling wel versterkt en versneld.

De ontwikkelingen
Hoe eenvoudig het antwoord lijkt, de oplossing is ingewikkeld. Er spelen namelijk meerdere factoren waardoor de behoefte aan fysieke winkels in binnensteden afneemt.

De consument is minder gebonden aan de binnenstad. We kopen steeds meer ‘lokaal’ en zoeken vaker (kleinere) winkelgebieden dichtbij huis.

We zijn steeds mobieler, zowel fysiek als digitaal. Waar de winkel nog een beperkte voorraad op locatie (nodig) heeft, gelden online andere regels. Levering is meestal binnen 24 uur en steeds vaker nog dezelfde dag. Onze online bestedingen groeien elk jaar, de bestedingen in de fysieke retail stagneren.

Door de lockdowns zijn meer consumentgroepen noodgedwongen gewend geraakt aan het online winkelen of de combinatie van offline met online. Alle maatregelen hebben een beperkende rol op het ‘gezellig’ fysiek winkelen gehad.

Verschuiving behoeften
Door deze ontwikkelingen is de behoefte aan binnenstad verschoven van functioneel winkelen naar ‘beleven’ en de sociale aspecten. Cultuur, horeca en ‘het gevoel’ spelen een steeds grotere rol. Uiteraard is de retail nodig om bezoekers te trekken, maar het is niet langer de belangrijkste reden waarvoor een bezoeker de binnenstad kiest.

Er is dus geen eenvoudig antwoord op de ontwikkelingen. Er zijn moeilijke en ingrijpende keuzes nodig om steden toekomstbestendig te maken. In veel gebieden is herontwikkeling noodzakelijk om leegstand tegen te gaan en de ‘sfeer’ terug te brengen.